Ástæðulaust að gera ráð fyrir eignarnámi við neðri hluta Þjórsár!

Titan hf.  var stofnað hinn 18. febrúar 1914 og hafði það að markmiði að eignast vatnsréttindi í Þjórsá og Tungnaá, í því skyni að virkja og keypti upp á næstu árum flest nauðsynleg réttindi af landeigendum. Á árunum 1914 -1924 eignaðist Titan hf. þannig nær öll vatnsréttindi vegna þeirra virkjana sem nú eru fyrirhugaðar í neðri Þjórsá, þ.e. Hvammsvirkjun, Holtavirkjun og Urriðafossvirkjun. Einvörðungu eru vatnsréttindi vegna Urriðafossvirkjunar að um 10% hluta í eigu einkaaðila en ríkið á nú þau réttindi sem Titan keypti.

 

Í vel flestum samninganna er gert ráð fyrir að auk vatnsafls sé Titan hf. heimil aðstaða og landnot sem nauðsynlegt eru til virkjunarframkvæmda, en greiðsla fyrir slík afnot fór ekki fram á sama tíma. Í samningunum er oftar en ekki kveðið á um að jarðeigendur áskilji sér að allar skemmdir sem kunni að verða á jörðunum við hagnýtingu réttindanna skuli greiddar eigendum þeirra eftir mati óvilhallra manna, sem ýmist er tilgreint að skuli vera dómkvaddir eða sérstakir úttektarmenn sem þá þekktust. Samningarnir tilgreina ennfremur flestir hverjir að ákvörðun bóta samkvæmt mati komi þó aðeins til greina ef ekki náist samkomulag við jarðeigendur.

 

Eins og að ofan sést var á sínum tíma gert ráð fyrir að leitað verði eftir niðurstöðu með samningum við landeigendur um bætur fyrir aðstöðu, landnot og rask sem virkjaniranr hefðu í för með sér en að óvilhallir matsmenn yrðu fengnir til að skera úr um bætur ef niðurstaða fæst ekki. Landsvirkjun hefur unnið frá því um mitt síðastliðið ár að því að ná samingum af þessu tagi við alla landeigendur sem framkvæmdirnar snerta. Þar er ekki síður fjallað um heppilegar mótvægisaðgerir sem báðir aðilar geti orðið sammála um og draga úr raski á landi og starfsemi eigendanna þegar að virkjunarframkvæmdum kemur. Þær viðræður hafa gengið vel og eru í eðlilegum farvegi. Miðað við farsæl samskipti í samningaviðræðunum til þessa eru allar líkur á að niðurstaða fáist með samningum og engin teikn eru á lofti um það að til eignarnáms komi.

Tal um eignarnám við Þjórsá fráleitt